تولید قارچ دکمه ای

فهرست

عنوان............................................................................................................صفحه

چکیده..................................................................................................................1

مقدمه. ...............................................................................................................2

تاریخچه قارچ .. .....................................................................................................3

پرورش قارچ درغارهاي اطراف پاريس. ........................................................................4

كشت قارچ درآمريكا. ..............................................................................................5

تاسيس AMI در آمریکا.. .........................................................................................5

زیست شناسی قارچ. ...........................................................................................7

قارچ شناسی. .....................................................................................................9

مشخصات عمومی قارچ ها.. ...................................................................................9

ساختمان شیمیایی سلولی در قارچ ها.. .................................................................10

نحوه زندگی قارچ ها ) به صورت کلی).. ...................................................................11

سیتولوژی قارچ ها(به صورت کلی). .........................................................................11

ریخت شناسی قارچ ها(به صورت کلی). ..................................................................11

ساختمان رویشی در قارچ ها(به صورت کلی) ...........................................................12

 روشهای اخذ غذا در قارچ ها(به صورت کلی) ............................................................12

عوامل جذب غذا در قارچها(به صورت کلی) . .............................................................13

تولید مثل قارچها(به صورت کلی).. .................................................................14

تولید مثل غیر جنسی(به صورت کلی). ...................................................................14

1. قطعه قطعه شدن. .................................................................................14
2. جوانه زدن. ...........................................................................................14
3. تقسیم دو تایی. ....................................................................................15
4. تشکیل اسپور. ......................................................................................15
5. تشکیل کنیدی. .....................................................................................15
6. تکثیر بوسیله هاگ. ...............................................................................15

2. تولید مثل جنسی در قارچها(به صورت کلی). ...................................................16
   1. پلانوگامی. ...........................................................................................16
   2. گامتانژی. .............................................................................................16
   3. گامتانژیوگامی.. ....................................................................................16
   4. اسپرماتیزیشن. .....................................................................................17
   5. سوماتوگامی. .......................................................................................17

انواع طبقه بندی قارچها.. ...............................................................................18

1. تقسيم بندي قارچ ها  به صورت عمومی:. ...........................................................18
   1. قارچ هاي مفيد براي انسان :. ..................................................................18
   2. قارچ هاي مضر براي انسان: . ...................................................................18
2. تقسیم بندی قارچ ها به دو گروه حقيقي و غير حقيقي:.........................................18  
3. تقسيم بندي قارچها از نظر نوع دريافت مواد غذايي:. ........................................... 19
4. تقسيم بندي قارچها از لحاظ نوع زندگي:. ...........................................................19
5. تالوفیت‌ها یا ریسه داران بدون کلروفیل در دو شاخه رده بندی می‌شوند: ..................20
6. دسته بندی قارچها از لحاظ اهمیت غذایی. .........................................................21

روش شناسایی قارچ سمی از خوراکی :.. ...............................................................23

خصوصیات بیولوژیکی قارچ خوراکی دکمه ای .. ..........................................................24

مرفولوژی قارچ.. ..................................................................................................24

انواع گونه های زراعی قارچ دكمه‏اي. .......................................................................26

مراحل کشت قارچ دکمه ایی. .........................................................................27

1. تهیه بذر قارچ. ..........................................................................................27

جوانه زنی و چرخه زندگی اسپورها در قارچ دکمه ای. .................................................27

کشت سنتی بذر قارچ. .........................................................................................31

1. تهیه بذر قارچ با کود اسب. ..........................................................................31
2. تهیه بذر قارچ با استفاده از بذور غلات. ..........................................................32

آماده‌سازي اسپان بذري. ......................................................................................34

اسپان‌زني و پنجه‌دواني ميسليوم‌ها. ......................................................................35

روش‌هاي اسپان‌زني (تلقيح). ................................................................................35

1. مقدار رطوبت. ..............................................................................................35
2. دماي بستر. ................................................................................................36
3. وزن خشك مواد اوليه بستر. ...........................................................................36
4. مدت پنجه‌دواني. .........................................................................................37

تولید ته سنجاقی قارچ.. .......................................................................................37

روش‌هاي ايجاد سلول‌هاي پريمورديوم (ته سنجاقی). .................................................39

مرحله 1: آماده‌سازي.. .........................................................................................39

مرحله2:‌ تغيير شرايط محيطي-‌ پيش ‌زمينه‌ تشكيل‌ سلول‌هاي ‌پريمورديوم.......................39

3. تهیه بذر قارچ با استفاده از پرلیت. ................................................................40

کشت خالص بذر قارچ ...........................................................................................41

1. کشت اسپور : .........................................................................................41
2. کشت بافت : ...........................................................................................42

انتخاب انواع سويه. ...........................................................................................42

2. کمپوست سازی....................................................................................44

 کود کمپوست...................................................................................................44

مواد تشکیل دهنده كود كمپوست..........................................................................45

1. مواد اصلی.. .........................................................................................45
2. مکملهای غذایی. ....................................................................................47
3. مواد غذایی کنسانتره. ..............................................................................48
4. کودهای ازته. ..........................................................................................48
5. املاح معدنی. .........................................................................................50

الف: سولفات كلسيم (گچ: caco₄ ) ..........................................................50

ب: آهك نرم (کربنات کلسیم) ..................................................................50

ويژگيهای سوله تهيه كمپوست:...........................................................................51

انواع كمپوست قارچ دكمه‏اي.. .............................................................................52

1. کمپوست طبيعي   (با استفاده از پهن اسب). .............................................52
2. کمپوست مصنوعي. ...............................................................................53
   1. تهيه كمپوست به روش طولاني مدت. ..................................................53
   2. تهيه كمپوست به روش كوتاه مدت.......................................................57       

نكاتي در مورد كمپوست طبيعي و مصنوعی. .........................................................59

1. فاز اول کمپوست سازی. ......................................................................59
   1. خیساندن:. ...............................................................................59
   2. مخلوط کردن:. ............................................................................59
2. فاز دوم - ضدعفوني يا استريل نمودن كمپوست. ......................................60

3. بذر زنی. .................................................................................................63

انواع روشهاي بذر پاشي در قارچ دكمه‏اي. .............................................................63

4. پرکردن سالن Filing :. .............................................................................64

اطاق پرورش قارچ. .............................................................................................64

ساختار. ..........................................................................................................64

انواع روشهاي كشت قارچ دكمه اي. .....................................................................66

1. قفسه اي (كشت قارچ دكمه‏اي به روش قفسه‏هاي چوبي و يا استيل). ...........66
2. جعبه اي (كشت قارچ دكمه‏اي به روش جعبه‏اي).. ........................................67
3. كيسه اي (كشت قارچ دكمه‏اي به روش كيسه‏اي)........................................68
4. پشته اي (كشت قارچ دكمه‏اي به روش پشته‏اي). .......................................70

نحوه قرار دادن جعبه‏ها يا كيسه‏هاي محتوي كمپوست در سالن‏هاي پرورش قارچ. ........71 

5. اسپاون ران Spawn run ( ریشه دوانی ). .................................................72
6. کیسینگ Casing :. ..................................................................................74

شرايط خاك پوششي كمپوست. .........................................................................74 

ضد عفوني يا پاستوريزه كردن خاك پوششي. ........................................................76

مراقبتهاي لازم از بستر بعد از خاك دهي. ..............................................................76

7. رافیلینگ Ruffling : .. ..............................................................................78
8. ریکاوری Recovery : . .............................................................................78
9. هوادهی Ventilation :.. ..........................................................................79
10. پین هدینگ Pin heading :. .................................................................80
11. میوه دهی (کلاهک دهی )  Cropping....................................................80
12. برداشت.. .............................................................................................81

زمان برداشت محصول........................................................................................81

روشهاي برداشت قارچ  دكمه‏اي...........................................................................82

 اصولي كه در موقع برداشت قارچ دكمه‏اي بايد دعايت شود. .....................................83

1. برداشت محصول « اول » Harvesting ( Flas1) . ................................84
2. برداشت دوم (Flash2). ................................................................84
3. برداشت سوم ( Flash3). .............................................................84

13. کوک اوت Cookout.. .............................................................................85
14. تخلیه Emptying. .................................................................................85
15. بسته‏بندي . .........................................................................................85
16. روش‏هاي تبديل و نگهداري قارچهاي دكمه‏اي........................................87  

عوامل اثر گذار بر تولید قارچ. .........................................................................88

1. عوامل فیزیکی :. .....................................................................................88
2. احتیاجات غذایی . ...................................................................................89

تجهيزات‌ مورد نیاز براي‌ تولید‌ قارچ‌........................................................................91

دستگاه پکیج تولید قارچ.. ..................................................................................91

کیفیت قارچهای تولید شده در پکیج :. .................................................................92

مقایسه سیستم پکیج با سیستمهای سنتی :. ..................................................92

لوازم آزمایشگاه مورد نیاز جهت تشخیص بیماریهای بذر و قارچ خوراکی:. ...................94

بیماریهای قارچ..............................................................................................96

1. بیماریهایی که در اثر عوامل زنده ایجاد می شوند :. .........................................96
   1. موجوداتی که به صورت عامل بیماریزا(پاتوژن) مستقیماً به قارچ حمله کرده و از آن به عنوان میزبان و محیط رشد استفاده می کنند.
   2. ...............................96
      1. بیماریهای قارچی. .....................................................................96
         1. پوسیدگی نرم یا حباب تر (جوش تَر): .....................................96
         2. پوسیدگی خشک یا وِرتِسلیومی (حباب خشک , جوش خشک):.96
         3. سفیدک تار عنکبوتی: . ......................................................97
         4. دنبلان دروغی یا دُنبلان کاذب:. ............................................97
         5. بیماریهای تریکودرمایی:. ....................................................97

راههای کنترل بیماری قارچی تریکودرما یا کپک سبز. ..............................100

1. بیماری فوزاریومی. ..........................................................100
2. سفیدک تیغه ها. ............................................................100
3. پایه فلسی ناصاف.. .........................................................100
4. لکه کلاهک ناشی از aphanocladium. ................................100
5. لکه کلاهک ناشی ازhormiactis  . ......................................100
6. بیماری های باکتریایی:. ..............................................................101
7. کپک ها . .................................................................................101
8. بیماریهای ویروسی:. ................................................................. 103
9. عوامل رقیب که با نابودکردن محیط رویشی به طور غیر مستقیم باعث بروز خسارت در قارچ می شود.
10. ....................................................................103
    1. نماتود ها: .. .............................................................................104
    2. قارچهای هرز ............................................................................104
    3. آفات قارچ خوراکی. .....................................................................105
       1. مگس ها : . ...................................................................105

 راههای مبارزه با مگس سرکه یا  Dresophila  melanogaster..................109

1. کنه ها:. ........................................................................109
2. زنبورها: . ......................................................................110
3. هزار پایان:. ....................................................................110
4. مورچه ها:. ....................................................................110

2. بیماریهایی که در اثر اختلالات ژنتیکی و مطلوب نبودن شرایط محیطی در سالن های پرورش قارچ ظاهر می شود.( بیماریهای فیزیولوژیکی- بدشکليها)
2. . .......................110

بیماریهای اِسپان قارچ خوراکی:. .........................................................................111

کنترل بیماریها.. ..........................................................................................112

روشهای کنترل آفات و بیماریها:. ...........................................................................112

1. دستکاری شرایط محیطی: . .....................................................................112
2. روشهاي کنترل فيزيکي :. .........................................................................113
3. کنترل بیولوژیکی:. ..................................................................................113
4. مبارزه شیمیایی: . .................................................................................114

تحلیل اقتصادی. .........................................................................................115

هزينه هاي يك توليدي قارچ. ................................................................................115

 توجيه اقتصادي طرح تولید قارچ خوراکی برای یک واحد 50تنی :. ...............................115

الف – سرمايه گذاري ثابت : ................................................................................115

ب- هزينه هاي جاري :. ......................................................................................117

سرمايه گذاری ثابت و در گردش. ..........................................................................119

ج – فروش:. .....................................................................................................119

برآورد هزينه هاي عملياتي و غير عملياتي. ............................................................119

پيش بيني مالي طرح. ........................................................................................120

محاسبه نقطه سر به سر. ..................................................................................120

محاسبة كارمزد وام در صورت دریافت وام 13%.........................................................121

 پیش بینی میزان تولید. ......................................................................................121

آمار تولید قارچ. ...........................................................................................122

سابقه كشت قارچ در ایران. .................................................................................122

 تعداد موسسات پرورش قارچ خوراكي در كشور. .....................................................122

 وضعيت حقوقي. ..............................................................................................122

 كاربري اراضي موسسات پرورش قارچ خوراكي. ......................................................122

  مشخصات سالنهاي توليد. ................................................................................122

 تعداد سالن. ....................................................................................................122

رطوبت سنج. ...................................................................................................123

   دماسنج. ......................................................................................................123

 شاغلان. ........................................................................................................123

مقدار و ارزش توليدات. .......................................................................................123

مقدار و ارزش نهادهاي مصرف شده. ....................................................................123

تعداد موسسه بر حسب نوع فعاليت و استان :  1380. ............................................124

تعداد موسسه عضو در تشکل های صنفی , پروانه بهره برداری و استان: 1380 ............124

تعداد موسسه های دارای آزمايشگاه توليد اسپان ( بذر) و ظرفيت توليد سالانه بذر آن بر   حسب  استان : 

1380. .....................................................................................125

تعداد موسسه بر حسب وضع فعاليت و  استان : 1380.............................................125

مقدار توليدات برحسب نوع و  استان : 1380. .........................................................126

ارزش توليدات برحسب نوع و  استان : 1380. .........................................................126 

آمار تولید قارچ در کل دنیا . ..................................................................................127

اهمیت اقتصادی قارچها.. ....................................................................................129

مزاياي كشت قارچ خوراكي نسبت به ديگر محصولات كشاورزي...................................129

خواص غذايي و درماني قارچ. ......................................................................132

توليد قارچ هاي خوراكي- دارويي. .......................................................................135

رنگهايي استثنايي از جنس قارچ. .......................................................................136

مديريت توليد. .................................................................................................137

فرصت ها وچالش هاي پرورش قارچ. ...................................................................137

اهم اقدامات و حمايت هاي مديريت باغباني سازمان. ............................................138

مشكلات در تولید قارچ. ....................................................................................138

نتیجه گیری. ..................................................................................................139

پيشنهادات و راهكارها. .............................. ...............................................140

پیوست 1. .. ........................................... ......................................................141

مشکلات پرورش قارچ‌ها و  راهنماي رفع سريع آنها. ...............................................141

پیوست2..................................... ... ..............................................................143

شرایط دریافت پروانه تاسیس جهت احداث واحد تولید بذر قارچ خوراکی.. ....................143

پیوست3. ............. .......................... .............................................................144

شرایط دریافت پروانه تاسیس جهت احداث واحد تولید قارچ. .....................................144

 منابع :.. ......................... ....... .....................................................................145

منابع :

• مولف نیتا بهل, مترجمین دکتر غلامعلی پیوست , مهندس ناصر عسگری و مهندس مریم تاتاری , اطلس پرورش قارچ های خوراکی , انتشارات دانشپذیر, چاپ دوم . 1384
• مولفان ویلهلم هونته و کلاوس گرابه , مترجم دکتر عبدلکریم کاشی, پرورش قارچ های خوراکی, نشر آموزش کشاورزی, چاپ اول, 1375 
• مولفان دکتر محمد فارسی و مهندس حمید رضا گردان , پرورش واصلاح قارچ های خوراکی , انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد, چاپ اول, 1386 
• مولفان حسین خباز جلفایی ومحمد فتا مرادعلی , پرورش کاربردی شناسایی وکنترل بیماریها وآفات قارچ خوراکی , نشر علوم کشاورزی, چاپ اول , 1379

• http://forum.ganjineh-danesh.com/index.php
• www.esfahan-mushroom.blogfa.com/
• http://www.mushroom-uk.com/education/Cropping.swf
• www.Microbes.blogfa.com/author
• http://qsmile.com/qsimages/72.gif
• http://www.pic4ever.com/images/rose.gif
• Www. mushroom.ir.htm
• research.guilan.ac.ir/research_home/lectures/gharch_dockmy.docTOMVSH1.doc
• www.sabziran.net/pdf/payan%20dore%20gharch%201.doc
• www.ir-diabetes-society.com/download/Barfak%20dahan%20&%20diabet.doc
• www.exirebahar.com/project/mushroom/doc (2).doc
• www.iums.ac.ir/files/central_library/yekta_program/ads/ma/farsi.doc
• medschool.umsha.ac.ir/MedSchoolFinal/upload/tarhdars/tddrmaghsood.doc
• www.koaj.ir/upload_images/images/gharch_0_44065.doc
• www.keshtpazhoohan.com/EditorFiles/Documents/
• http://www.araris.net
• http://www.irib.ir/amouzesh/j/poudman_gol/af/page00.htm  
• http://www.sabziran.ir  
• http://geneonair.blogspot.com       
• http://www.abrii.ac.ir  
• http://www.keshavarzi.com  
• http://iranagrofood.com  
• http://www.javadrazmi.com  
• http://weed.ir  
• http://www.amozeshonline.com/plant-protection  
• http://www.keshavarzejavan.com  
• http://www.agr.ir  
• http://www.iranagrin.ir  
• http://www.iranik.com  
• http://plant83.blogfa.com